Poza kolejnością – czyli prawie wszystko o prawie dla niepełnosprawnych

Kto i kiedy ma prawo do usług medycznych poza kolejnością?

W czasach słusznie minionych, w sklepach PSS Społem można było spotkać karteczki z napisem: „kombatanci, kobiety w ciąży i inwalidzi obsługiwani są poza kolejnością”.  A czy dzisiaj, osoby niepełnosprawne mają jeszcze jakieś przywileje?

Otóż mają, i warto się o nie upominać. I nie jest to prawo wyłącznie do ominięcia kolejki do rejestracji, ale coś znacznie ważniejszego.

Nowa ustawa, nowe możliwości

Od 1 lipca 2018 r. osoba z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności ma prawo do skorzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz usług farmaceutycznych w aptekach. Podkreślmy,  ze świadczeń, a nie podejścia do okienka rejestracji bez kolejki.

Takie same prawa ma osoba z orzeczeniem ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Prawo to dotyczy tylko placówek ochrony zdrowia mających podpisaną umowę z NFZ, zatem np. nie każda prywatna przychodnia będzie je respektować.

Orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności daje prawo do:

– świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej – lekarza, pielęgniarki, położnej,
– świadczeń w szpitalach,
– świadczeń ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (AOS), czyli porad specjalistów przyjmujących w przychodniach,
usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach,
– świadczeń rehabilitacji leczniczej, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, bez limitu.
– wyrobów medycznych, zgodnie z rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 29 maja 2017 r. w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie do wysokości limitu finansowania, według wskazań medycznych, bez uwzględnienia okresów użytkowania. O ilości miesięcznego zaopatrzenia w wyroby za każdym razem decyduje osoba uprawniona do wystawienia zlecenia.

Ale co tak dokładniej oznacza „Skorzystanie poza kolejnością”?

Świadczenia ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (AOS, wizyty u lekarzy specjalistów) – i świadczenia szpitalne powinny być zrealizowane w dniu zgłoszenia, a jeśli to nie jest możliwe, powinny one zostać udzielone w innym terminie, poza kolejnością wynikającą z listy oczekujących. AOS powinno zudzielić świadczenia do 7 dni roboczych od dnia zgłoszenia.

Ministerstwo Zdrowia stoi na stanowisku, że jeśli chodzi o świadczenia udzielane przez zakłady opiekuńczo-lecznicze, zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze, hospicja, a więc inne niż szpitalne, są one udzielane w dniu zgłoszenia. Jeśli nie jest to możliwe, musi zostać wyznaczony inny termin poza kolejnością przyjęć do 7 dni od zgłoszenia. To uprawnienie przysługuje od 1 stycznia 2020 r.

Do specjalisty bez skierowania, z prawem do dłuższej rehabilitacji.

Należy pamietać, że nie jest konieczne skierowanie do AOS, ale zawsze trzeba mieć skierowanie na badania diagnostyczne tzw. kosztochłonne np. rezonans magnetycznych czy tomografię komputerową oraz na rehabilitację leczniczą – niezależnie od posiadanego znacznego stopnia niepełnosprawności.

Niestety co innego przepisy, a co innego praktyka.  Osoby niepełnosprawne, pomimo, że posiadają prawo skorzystania z usług medycznych poza kolejnością, i bez skierowania do specjalisty, w rejestracji poradni specjalistycznej, odbijają się od ściany nieznajomości przepisów już na etapie rejestracji. Często osoby niepełnosprawne zmuszane są do dodatkowej wizyty u lekarza pierwszego kontaktu po skierowanie.

Dlatego drogi czytelniku przed kolejną wizytą w POZ lub AOS, zapisz sobie informację  o ustawie z 9 maja 2018 r. o szczególnych rozwiązaniach wspierających osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności. I nie daj się zwieść stanowczym protestom rejestratorki, domagaj się  rozmowy z kierownikiem przychodni. W kolejnych artykułach rozwiniemy temat tej ustawy, abyś wiedział, jak wpłynęła ona na twoje prawa.

Ustawa zniosła też limity finansowania przez NFZ świadczeń z zakresu rehabilitacji leczniczej. Do 2018 roku było tak, że osoba niepełnosprawna mogła otrzymać skierowanie od lekarza tylko na 10 zabiegów, a później musiała iść po kolejne skierowanie. Po zmianach przepisów, lekarze mogą wystawić nielimitowaną liczbę zabiegów rehabilitacji dla niepełnosprawnych, niestety tego nie robią.  Lekarze po staremu wypisują skierowanie na maksymalnie 10 zabiegów i trzeba im pokazywać podstawę prawną.

Jakie dokumenty są potrzebne, aby nie czekać w kolejkach?

Orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności wydane przez powiatowe lub miejskie zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności lub wojewódzkie zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności. Może to być też dokument równorzędny, czyli:

• orzeczenie o zaliczeniu do I grupy inwalidów wydane przed 1 stycznia 1998 r. przez Komisje Lekarskie ds. Inwalidztwa i Zatrudnienia
• orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji wydane przez lekarza orzecznika ZUS
• orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji wydane przez lekarza orzecznika ZUS
• orzeczenie o stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, pod warunkiem uzyskania przez daną osobę prawa do zasiłku pielęgnacyjnego, wydane przez KRUS przed 1 stycznia 1998 r.
• orzeczenie o zaliczeniu do I grupy inwalidztwa wydane przez komisje lekarskie podległe MON lub MSWiA, przed 1 stycznia 1998 r., na podstawie odrębnych przepisów dotyczących niezdolności do służby.